Hoe bereiken we onze sociale motieven: door te zwijgen of te spreken?

Je kent het wel. Iedereen vindt er hetzelfde van, maar niemand zegt wat. Medewerkers zwijgen uit vrees er niet meer bij te horen of er op afgerekend te worden.

Maar wist je dat verandering ontstaat in gesprekken waarin zaken benoemd worden en verschillende meningen gewoon naast elkaar mogen bestaan? Er is veel onderzoek gedaan rond de voordelen van spreken, speak up of voice behaviour zoals dat genoemd wordt in de wetenschappelijke literatuur. En ja, spreken heeft erg veel voordelen, zowel voor organisaties als voor medewerkers. Elizabeth Morrison, Professor of Management and Organizations, Stern School of Business, maakte nog niet zo lang geleden een mooi overzicht van de stand van zaken tot nu toe (*).

Ondanks talrijke voordelen van spreken, wordt er niet altijd gesproken. Welke factoren maken dan dat mensen spreken? Uit onderzoek blijkt dat het hebben van bepaalde persoonlijkheidskenmerken maakt dat mensen sneller gaan benoemen wat er speelt. En omringd worden door de juiste omgeving helpt ook, je weet wel, de veiligheid waar we het tegenwoordig graag over hebben.

Maar wat als je bestempeld wordt als introvert, en geen initiatiefnemer? En je dan bovendien dan nog eens in een klimaat werkt dat niet bevorderend is. Kan je dan niets doen? Die vraag triggerde me, als procesbegeleider en fan van spreken.

Wel, dacht ik, als we nu eens, eerder dan te focussen op verschillen tussen mensen en omgevingen, aandacht spenderen aan wat we gemeenschappelijk hebben als mensen. Enter mijn onderzoek in het behalen van mijn master in Verandermanagement.

We zijn allemaal mensen. En vanuit onze natuur hebben we anderen nodig om te overleven. Of hoe dacht je anders dat je op je eentje overleefde op de savanne wanneer er een roofdier zin had in een hap en jou in je eentje in het vizier kreeg? Door je te groeperen in een grote groep. 

We hebben allemaal dezelfde sociale kernmotieven: we willen allemaal erbij horen (Belonging), vertrouwen voelen (Trust), een zekere controle uitoefenen op onze omgeving (Control), onze omgeving begrijpen (Understanding), en onszelf op één of andere manier kunnen onderscheiden van anderen (Enhancing-Self). Ik onderzocht de mate waarin deze motieven verklaren of we spreken dan wel zwijgen.

En wat blijkt uit de eerste resultaten? Spreken helpt om aan deze sociale motieven te voldoen. Het kan best wel zijn dat we zwijgen vanuit de wens om er te blijven bij horen (Belonging). Maar de werkelijkheid is complexer: wél spreken kan net zozeer het motief van Belonging dienen. En bovendien kan spreken ook vanuit de andere motieven te verkiezen zijn boven niet spreken. Spreken kan ons net zo goed vooruit helpen als zwijgen.

Trouwens. Als we bewustzijn inbrengen in teams rond dat wat mensen gemeenschappelijk hebben eerder dan dat wat ze onderscheidt van elkaar, kan dit alleen maar helpen om van een verandering iets verbindend te maken.

Een verandering verbindend insteken… change that connects people. Faut le Faire!

En jij, heb jij ook deze ambitie?

(*) Morrison, E.W. (2023). Employee voice and silence: Taking stock a decade later. Annual review of organizational psychology and organizational behaviour, 10, pp 79-107.