Succesvol veranderen door samen te onderzoeken wat al goed gaat.

Niet zelden krijgen we van een nieuwe klant de vraag om op te lossen wat niet werkt. Er is iets gebeurd in het verleden, er tekent zich een patroon af en dat moet stoppen. 

Men wil vanuit een grondige probleemanalyse een oplossing zodat dit probleem zich niet meer voordoet.

De tendens in onze samenleving is groot om op zoek te gaan naar de oorzaak van een probleem, een zondebok, daarvan zijn in de media genoeg voorbeelden van te vinden. Dit geeft ons een vals gevoel van controle: als we de zondebok aanpakken zal dit probleem zich niet meer voordoen.

Een sterke focus op problemen ressorteert echter vaak negatieve effecten.  

Ten eerste leidt een probleemgeoriënteerde benadering vaak tot standaardoplossingen die bovendien vaak aan externen worden uitbesteed. Enter de ADKAR-programma’s, de LEAN experten, de AGILE implementaties, en zo kunnen we nog wel even verdergaan. Op deze manier blijft de organisatie zelf buiten schot, en ontneemt ze medewerkers de kans om te leren van gemaakte fouten en om verantwoordelijkheid te nemen voor verbetering van de situatie. 

Ten tweede ondermijnt een probleemgeörienteerde benadering vaak ook de onderlinge cohesie en het zelfvertrouwen van mensen in organisaties en voedt het wederzijds wantrouwen. Ook dat bevordert de verandering niet. Mensen die weten dat er een zondebok zal gezocht worden, worden bang om als schuldige van het probleem bekeken te worden en durven op de duur geen actie meer te ondernemen, geen initiatief meer te tonen. En dan is positieve verandering verder weg dan ooit.

Maar wat een berg aan praktische wijsheid zit er bij deze mensen! Waarderend onderzoeken is dan ook een alternatieve manier om verandering teweeg te brengen. Hier gaat het om het serieus nemen van individuele ervaringen van mensen, deze onderzoeken en op basis hiervan nieuwe kennis te ontwikkelen op vlak van hoe dingen naar de toekomst toe nog beter kunnen. 

Veranderen, vernieuwen en ontwikkelen zijn in de kern vooral mensenwerk. Talrijk zijn de voorbeelden waarin een verandering erg goed wordt uitgedacht in het hoofd en een strak veranderplan voor implementatie wordt ontwikkeld… waarbij de verandering toch niet slaagt omdat het niet kleeft bij de mensen in de teams.

 Stel dat ik erg graag wat meer verbindende momenten zou hebben met mijn kinderen op vakantie. Een verandering waar ik van droom. Ik kan aan mijn kinderen zeggen "vanaf nu minder smartphone-gebruik op vakantie want mama wil meer verbinding ”. Of ik kan een gesprek aangaan waarom die pot Nutella weer mee moet … waaruit we samen besluiten dat dit erg fijne ontbijtmomenten creëert omdat er geen gedoe is over wie wat wil eten, wie wat lust en wat niet. Dat soort van momenten willen we wel meer, daar zijn we het over eens… op basis waarvan we besluiten om de smartphone overdag op vakantie meer aan de kant te laten liggen om nog meer van dat soort momenten te hebben.

Veranderen is mensenwerk. Dit betekent dat onderzoeken wat mensen doen een wezenlijk onderdeel moet zijn van een verandering. Mensen overtuigen van de verandering, niet door te zeggen wat ze moeten anders doen, maar door in het veranderproces het goede zichtbaar te maken en van daaruit de vlek groter te maken. Samen goesting krijgen in veranderen. 

Een veranderproces waarin onderzocht wordt wat er al goed werkt…  Faut le Faire!

En jij, heb jij ook deze ambitie?